महाराष्ट्रातील कास पठार : फुलझाडांचे अद्भुत दृश्य जे मोहित करील प्रत्येक पाहुण्याला

Publisher

इस खबर को सुनने के लिये प्ले बटन को दबाएं।

महाराष्ट्राच्या सातारा जिल्ह्यातील कास पठार (Kaas Plateau) हे ठिकाण पर्यटकांसाठी आणि निसर्गप्रेमींसाठी अप्रतिम आकर्षण आहे. सुमारे 1200 मीटर उंचीवर वसलेले हे पठार ऑगस्ट ते ऑक्टोबर या काळात फुलांनी नटते आणि जणू काही निसर्गाने स्वतः रंगपेटी उधळली आहे असे वाटते.

2012 साली युनेस्कोने कास पठाराला जागतिक नैसर्गिक वारसा स्थळ (UNESCO World Natural Heritage Site) म्हणून मान्यता दिली. आज हे महाराष्ट्राच्या “फुलांचे पठार” म्हणून जगभर प्रसिद्ध आहे.

कास पठाराचे वैशिष्ट्य म्हणजे येथे उमलणारी विविध प्रकारची फुले.

सुमारे 850 हून अधिक वनस्पती प्रजाती येथे आढळतात.
यातील अनेक प्रजाती या स्थानिक (Endemic) असून जगात फक्त कास पठारावरच पाहायला मिळतात.
‘सोनकी’, ‘टोपली कारवी’, ‘Smithia’, ‘Balsam’ आणि अनेक दुर्मिळ औषधी वनस्पती येथे फुलतात.

दरवर्षी या पठाराचे रंग बदलतात. कधी संपूर्ण पठार पिवळसर दिसते, तर कधी गुलाबी, जांभळे किंवा निळसर. हे दृश्य खरोखर डोळ्यांना सुखावणारे आणि कॅमेऱ्यात टिपावेसे वाटणारे असते.

दरवर्षी हजारो पर्यटक महाराष्ट्रातील या फुलांच्या मेळाव्याचा आनंद घेण्यासाठी येतात.

फोटोग्राफी लव्हर्ससाठी हे ठिकाण स्वर्गापेक्षा कमी नाही.
नैसर्गिक सौंदर्याबरोबरच येथे मिळणारी स्वच्छ हवा, शांतता आणि हिरवीगार निसर्गरम्यता पर्यटकांना मंत्रमुग्ध करते.
पुणे, मुंबई, कोल्हापूर आणि सातारा येथून मोठ्या प्रमाणावर पाहुणे विकेंड ट्रिपसाठी येथे येतात.

कास पठाराला मिळालेली युनेस्को मान्यता ही केवळ पर्यटनापुरती मर्यादित नाही. हे पठार शास्त्रज्ञ आणि संशोधकांसाठी देखील महत्वाचे आहे. येथे आढळणाऱ्या अनेक वनस्पती औषधी गुणधर्मांनी युक्त आहेत. जैवविविधतेच्या अभ्यासासाठी हे एक “नैसर्गिक प्रयोगशाळा” आहे.

पर्यटनासोबत स्थानिक रोजगार

कास पठाराच्या प्रसिद्धीमुळे स्थानिक लोकांना अनेक रोजगाराच्या संधी निर्माण झाल्या आहेत.

होमस्टे, फूड स्टॉल्स, गाईड सेवा आणि स्थानिक उत्पादनांची विक्री यामुळे गावकऱ्यांचे उत्पन्न वाढले आहे.
पर्यटकांमुळे स्थानिक संस्कृती आणि परंपरांनाही चालना मिळते.

संवर्धनाची गरज

पर्यटकांची वाढती संख्या ही कास पठारासाठी एक मोठे आव्हान आहे. फुलांची नाजूकता आणि गर्दीमुळे काही ठिकाणी जैवविविधतेवर परिणाम होत आहे.

शासनाने ऑनलाइन बुकिंग प्रणाली आणि मर्यादित प्रवेश लागू केला आहे.
फुले तोडण्यास आणि वनस्पतींना हानी पोहोचवण्यास बंदी आहे.
पर्यावरण संवर्धनासाठी ग्रामस्थ आणि स्वयंसेवी संस्था एकत्रित काम करतात.

कधी आणि कसे जावे?

योग्य काळ – ऑगस्ट ते ऑक्टोबर
सातारा शहरापासून अंतर – सुमारे 25 किमी
मुंबईपासून अंतर – 280 किमी, पुण्यापासून – 125 किमी
सुविधाजनक रस्ते आणि स्थानिक गाईडच्या मदतीने येथे पोहोचणे सोपे आहे.

जर योग्य संवर्धन केले, तर कास पठार हे जागतिक दर्जाचे ईको-टुरिझम हब बनू शकते. महाराष्ट्र सरकार आणि स्थानिक प्रशासनाने पर्यावरणपूरक उपाययोजना राबविल्यास या स्थळाची ओळख आणखी उजळेल.

कास पठार हे फक्त फुलांचे पठार नसून निसर्गाचा उत्सव आहे. दरवर्षी येथे उमलणारी फुले महाराष्ट्राच्या पर्यटनाला नवे आयाम देतात. पर्यटकांसाठी हे ठिकाण अद्वितीय अनुभव तर संशोधकांसाठी नैसर्गिक संपत्ती आहे. म्हणूनच कास पठाराला महाराष्ट्राचे खरे “फुलांचे स्वर्ग” म्हटले जाते.